‘De geur van de organisatie zegt alles’

Elke organisatie heeft een eigen geur – een metafoor voor de sfeer, relaties en mate van vertrouwen. 'De omgeving beïnvloedt gedrag veel sterker dan we denken. We sturen in organisaties nog te vaak op gedrag en houding, terwijl juist de context bepaalt wat mensen doen.'

Ballieux vertelt aan podcasthost Willem van Leeuwen hoe kleine ingrepen in de omgeving grote impact hebben. Niet de pingpongtafel of de plant in de hoek, maar de vraag: Wat communiceert deze plek eigenlijk over wie wij willen zijn?

Van sturing naar gezonde sturing

Volgens Ballieux ontbreekt het in veel organisaties niet aan goede bedoelingen, maar aan congruentie: het doen wat je zegt. 'We roepen om meer eigenaarschap, maar sturen nog steeds strak op KPI’s en regels. Dat werkt niet. Gezonde sturing vraagt dat leidinggevenden bewust werken aan een omgeving waarin mensen leren, reflecteren en verantwoordelijkheid nemen.'

Hij ziet het dagelijks in zijn adviespraktijk: managers die vooral vergaderen en brandjes blussen. 'Ze komen nauwelijks toe aan hun kerntaak – richting geven, mensen zien, verbinding maken.' Zijn praktische tip? Plan het gewoon. 'Ga wekelijks de vloer op. Maak ruimte om te luisteren. Dat is sturing.'

Vertrouwen als fundament

Veel organisaties zijn de verbinding tussen bestuur, middenmanagement en werkvloer kwijt. Ballieux pleit voor kleine, betekenisvolle interventies die vertrouwen herstellen. 'Cultuurverandering is geen project van een kwartaal. Het is oneindige sturing – iets wat je elke dag doet.' Het vraagt van leiders oprechte nieuwsgierigheid. 'Zien, bewogen worden en in beweging komen – dat is de drietrap waar gezonde sturing op rust,' zegt Ballieux. 'Wie echt begrijpt wat er op de werkvloer speelt, neemt betere besluiten.'

De bedoeling weer centraal

Zijn boekentip sluit daar naadloos op aan: Verdraaide Organisaties van Wouter Hart. 'Dat boek gaf mij taal voor wat ik dagelijks zie: organisaties die verdraaid raken omdat de systeemwereld de bedoeling heeft overgenomen. Het helpt je terug te keren naar waarom je ooit begon.'

Of, in de woorden van Ballieux zelf:
'Een gezonde organisatiecultuur begint niet met meer regels of trainingen, maar met de moed om te ruiken wat er écht aan de hand is.'

OVER DE BOEKENPRAKTIJK

De Boekenpraktijk is een podcast van Managementboek. Presentator Willem van Leeuwen onderzoekt elke twee weken samen met auteurs hoe de theorie van managementboeken aansluit bij de praktijk.