Johan Maelwael en de gebroeders Van Lymborch

Aartsvaders, voorwoord van Bart Van Loo 6
Inleiding 8
I
Een onbekend hoofdstuk van de
Nederlandse schilderkunst
Wat voorafging: de prequel Maelwael-Van Lymborch
Europa rond 1400 13
Nijmegen rond 1400 15
De cultuur van het Hof van Gelre 18
De Europese schilderkunst rond 1400 20
De Maelwaels, een Nijmeegs kunstenaarsgeslacht 23
Herman en Willem Maelwael, de eerste generatie 25
Johan Maelwael, de tweede generatie 28
Wat is eigenlijk de correcte schrijfwijze van hun familienamen? 30
De gebroeders Van Lymborch, de derde generatie 31
De Nijmeegse jaren 31
In Bourgondische dienst 33
In dienst van de kunstpaus van Frankrijk 33
De Belles Heures 35
De Très Riches Heures 36
Dood en nalatenschap 38
Vergetelheid, mythevorming en roem 39
Het teruggevonden manuscript 40
De huidige waardering 42
‘Hoe kon dat nou gebeuren?’ 44
Erkenning en spectaculaire vondsten 45
II
Dichter bij de Maelwael-Van Lymborchs
Uitvergroten. Een nieuw genre: portretkunst 50
Baanbrekend: Noord-Afrikanen, Arabieren en Europeanen 52
Verre culturele horizonten. Heel de wereld in een miniatuur 54
De schoonheid van het alledaagse. De betekenis van licht
en schaduw 56
Compositie. Complexe eenvoud en harmonie 58
Familieatelier. Eén team dat van alle markten thuis is 60
Een consistent oeuvre. De snelle ontwikkeling van hun talent 62
Wetenschap. Astronomie, astrologie: mens en kosmos 64
Klassieke oudheid. De vele renaissances in de middeleeuwen 66
Randversieringen. Les grands ouvriers 68
III
Werken van het kunstenaarsgeslacht
Maelwael-Van Lymborch
Herman en Willem Maelwael
Wapenboek Gelre
Keizer- en Gelretekening 72
De Heraut Gelre, Claes Heynenzoon en helmtekens 74
Helmtekens 76
Johan Maelwael
Mozesput [polychromie] 78
Grote ronde piëta 80
Man van smarten 82
Graftombe van Filips de Stoute [polychromie] 86
De Heilige Drie-eenheid met de laatste communie en het martelaarschap
van Sint-Dennis 88
Madonna met kind, engelen en vlinders 92
Herman, Paul en Johan van Lymborch
Bible moralisée
Sint-Hiëronymus in zijn studeerkamer 94
Het scheppingsverhaal, Genesis II 96
Getekend getijdenboek
Sint-Joris en de draak 98
Belles Heures
De aankondiging [Maria-boodschap, annunciatie] 100
Het einde van de pest 102
Processie der flagellanten 104
De steniging van Sint-Stephanus 106
Sint-Nicolaas redt zeelieden in nood 108
Sint-Hiëronymus in vrouwenkleren 110
Karel de Grote 112
Gebed voor de reizigers 114
Très Belles Heures de Notre-Dame du duc de Berry
De aanbidding van de Heilige Drie-eenheid 116
Petites Heures de Jean de Berry
De hertog vertrekt voor een pelgrimage 118
Très Riches Heures du duc de Berry
Januari 122
Februari 124
Maart 126
April 128
Mei 130
Juni 132
Juli 134
Augustus 136
September 138
Oktober 140
November 142
December 144
De astrologische mens 146
Maria bezoekt Elisabeth [de visitatie] 148
De geboorte van Jezus 150
De aankondiging aan de herders 152
De ontmoeting der wijzen 154
De aanbidding der wijzen 155
De zuivering van de maagd 158
De kroning van de maagd 160
De verzoeking van Christus 162
De uitdrijving 164
De opwekking van Lazarus 166
De intocht van Christus in Jeruzalem 168
Christus in Gethsemane 170
De dood van Christus 170
De kruisafneming 174
De val van de opstandige engelen 176
De hel 178
De processie van Sint-Gregorius 182
Rome 186
De verheffing van het kruis 188
Sint-Michaël en de draak 190
De verdrijving uit het paradijs 192
IV
Bijlagen
Tijdlijn van de Maelwael-Van Lymborchs 195
Kaart van middeleeuws Nijmegen 198
Kaart van middeleeuws Champmol 200
Waar is werk van de Maelwael-Van Lymborchs te zien? 201
Kaart van middeleeuws Parijs 202
Illustratieverantwoording, verantwoording en colofon 204